Uroczystość obchodów rozpoczęła się Mszą Świętą w kościele pw. Przemienienia Pańskiego w  Piątnicy, którą odprawił Ks. Proboszcz Kan. Szczepan Dobecki.  W uroczystości wzięły udział poczty Sztandarowe Komendy Miejskiej Policji w Łomży, Ochotniczych Straż Pożarnych Gminy Piątnica i wojska.

Po mszy uczestniczy przemarszem udali się na gminny cmentarz. Delegacje złożyły kwiaty i zapaliły znicze przed odsłoniętym pomnikiem  Wśród gości zaproszonych znaleźli się potomkowie Stanisława Marchewki oraz Poseł na Sejm RP Lech Antoni Kołakowski, przedstawiciele Poseł Bernadety Krynickiej, starosta łomżyński Lech Szabłowski, wicestarosta Maria Dziekońska, Naczelnik Biura Badań Historycznych Krzysztof Sychowicz, służby mundurowe, radni Gminy Piątnica, dzieci i młodzież, licznie zebrani mieszkańcy gminy i przedstawiciele IPN: Dr Jarosław Schabieński, naczelnik Oddziałowego Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa  IPN w Białymstoku.

- Porucznik Marchewka nie był pierwszym, ani jedynym. Jego życie zbieżne jest do wielu innych, którzy walkę zaczynali we wrześniu 1939 roku jako żołnierze Wojska Polskiego – mówił dr. hab. Krzysztof Sychowicz, historyk z IPN przybliżając obecnym w kościele historię życia i walki ostatniego partyzanta Ziemi Łomżyńskiej.

żródło: 4lomza.pl

Stanisław MARCHEWKA (1908–1957)

Urodził się 16 listopada 1908 r. w Jeziorku (gm. Drozdowo, pow. Łomża), w rodzinie chłopskiej, s. Antoniego i Marianny z d. Jankowska.

Ukończył 3 klasy szkoły powszechnej. W latach 1929–1931 odbył służbę wojskową w 18 pułku artylerii lekkiej w Ostrowi Mazowieckiej, gdzie ukończył szkołę podoficerską.

Uczestnik kampanii wrześniowej 1939 r. Walczył w szeregach 18 pal 18 Dywizji Piechoty (Samodzielna Grupa Operacyjna „Narew”), jako dowódca plutonu artylerii. Dostał się do niewoli niemieckiej, z której zbiegł podczas transportu do obozu jenieckiego.

W 1940 r. nawiązał kontakt z lokalnymi strukturami ZWZ, jednak ze względu na konieczność ukrywania się przed NKWD utracił łączność z organizacją. Zaprzysiężony w szeregach ZWZ w czerwcu 1941 r., po ataku niemieckim na ZSRR. W działalności konspiracyjnej posługiwał się pseudonimem „Ryba”. Był żołnierzem Obwodu ZWZ–AK Łomża, początkowo placówki nr 8 (Piątnica–Jeziorko), następnie od września 1943 r. dowódcą plutonu terenowego w Jeziorku, wchodzącego w skład 8 kompanii (gm. Drozdowo). Latem 1944 r., w okresie poprzedzającym oraz podczas trwania akcji „Burza”, był dowódcą plutonu w III/33 pp AK. Dowodził akcjami zaopatrzeniowymi na majątki administrowane przez władze okupacyjne, likwidował patrole niemieckie oraz brał udział w walkach z wycofującymi się oddziałami Wehrmachtu. Według opinii przełożonych: „Wzorowy żołnierz i dobry dowódca, dokonał wielu aktów sabotażowo-dywersyjnych”.

Po zatrzymaniu i rozbrojeniu pozostałości oddziału przez jednostki Armii Czerwonej, został skierowany do formującego się w Dojlidach k. Białegostoku 6 samodzielnego/zapasowego batalionu piechoty LWP. Zdezerterował wiosną 1945 r. i kontynuował działalność niepodległościową w szeregach AKO na terenie Rejonu „D” (d. Inspektoratu Łomżyńskiego). Pełnił odtąd funkcję przewodnika walki czynnej/samoobrony (d. Kedywu) Rejonu, adiutanta przewodnika Rejonu (d. inspektora) mjr. Jana Tabortowskiego „Bruzdy” oraz dowódcy jego osobistej ochrony. W maju 1945 r. przestał pełnić funkcje adiutanta i objął dowództwo rejonowego oddziału partyzanckiego. Oddział operował w nadnarwiańskiej części powiatu, głównie na terenie gmin Drozdowo i Bożejewo, w okresie od maja do lipca 1945 r. i liczył wówczas około 40 partyzantów. Stojąc na czele wspomnianych struktur brał bezpośredni udział w akcjach zbrojnych, był wyróżniającym się żołnierzem. 20 kwietnia 1945 r. uczestniczył w odbiciu ze szpitala garnizonowego w Białymstoku łączniczki Franciszki Ramotowskiej „Iskry”. W nocy 8/9 maja 1945 r. podczas akcji opanowania Grajewa dowodził atakiem na gmach PUBP, po zdobyciu którego uwolniono około 60 aresztowanych. 11 maja 1945 r. brał udział w rozbiciu grupy operacyjnej UBP–MO pod Wyrzykami (pow. Łomża). Uczestniczył również w działaniach represyjnych wymierzonych w miejscowe struktury NSZ, będących rezultatem wzajemnych konfliktów. Po rozwiązaniu oddziału „Ryba” zachował stanowiska szefa samoobrony rejonu oraz dowódcy osobistej ochrony mjr. „Bruzdy”, kontynuując następnie działalność w szeregach Zrzeszenia WiN.

W styczniu 1946 r. zaprzestał działalności konspiracyjnej i wyjechał do Łodzi, gdzie zajął się handlem. W kwietniu 1947 r. ujawnił się w PUBP w Łomży, po czym powrócił do Łodzi. Początkowo nie znajdował się w polu zainteresowania miejscowego UBP, jednak w listopadzie 1952 r., w porozumieniu z WUBP w Białymstoku, doszło do jego zatrzymania. 15 listopada 1952 r. został zwerbowany do współpracy z UBP (pod krypt. „Rak”), najprawdopodobniej na tzw. materiałach kompromitujących. Według dokumentów UBP: „Otrzymał on zadanie nawiązania kontaktu z bandą „Bruzdy” oraz przygotowanie warunków do jej likwidacji”. Pod koniec 1952 r. i w pierwszej połowie 1953 r. kilkakrotnie przyjeżdżał w łomżyńskie poszukując kontaktu z „Bruzdą”. Pod koniec lipca 1953 r., po nawiązaniu kontaktu, zerwał współpracę z UBP i ujawnił plany bezpieki. Dołączył do powinowskiego oddziału partyzanckiego mjr. „Bruzdy”, w którym pełnił funkcję zastępcy dowódcy. Wspomniany oddział operował na pograniczu powiatów łomżyńskiego i grajewskiego, głównie terenie gmin Bożejewo, Jedwabne, Przytuły, Radziłów i liczył wówczas pięć osób, była to typowa grupa przetrwania. 23 sierpnia 1954 r. po śmierci „Bruzdy” w Przytułach (pow. Łomża) przejął dowództwo nad oddziałem.

Wydany przez zwerbowanego do współpracy z UBP–SB członka oddziału Tadeusza Wysockiego „Zegara”. Otoczony w nocy 3/4 marca 1957 r. przez grupę operacyjną SB–KBW w Jeziorku (pow. Łomża), w schronie ukrytym w zabudowaniach Apolinarego Grabowskiego. Zginął w godzinach porannych 4 marca 1957 r. w walce, zastrzelony przez funkcjonariusza SB por. Włodzimierza Stefańskiego. Pochowany na cmentarzu parafialnym w Piątnicy k. Łomży.

Szkalowany po śmierci przez rozmaitych pisarzy i publicystów, szczególnie przez Stanisława Wałacha, b. oficera UBP–SB oraz Feliksa Sikorskiego, b. oficera KBW. Echa oszczerczej kampanii propagandowej pobrzmiewają do chwili obecnej.

Żona Agnieszka, mieli synów: Kazimierza, Stanisława, Lucjana i Piotra.

Awanse: kapral (1930 r.), plutonowy (1943 r.), podporucznik (1945 r.).

Odznaczenia: Order Virtuti Militari V klasy (1945 r.), Krzyż Walecznych (1944 r.).